googleb1fd7cd7ef71feda.html

Πέμπτη 26 Δεκεμβρίου 2024

Ισλαμική επανάσταση και αριστερά

 

Ενώ στις διαδηλώσεις κατά της μαντήλας έχουν χάσει τη ζωή τους εκατό άνθρωποι, μέρος της αριστεράς επιμένει στο «δικαίωμα στην μπούρκα».

Τα διφορούμενα σχόλια της Αριστεράς στον αγώνα των γυναικών στο Ιράν αποκαλύπτουν την παθολογία της: η συνένωσή της με το Ισλάμ, που διαμορφώθηκε από το 1979 επισφραγίζοντας μια παλιότερη αντι-αποικιοκρατική συμμαχία, δεν περιορίζεται στην υποτίμηση των κινδύνων από το Ισλάμ, αλλά προχωρεί στη συγκρότηση μιας υπερσυντηρητικής ιδεολογίας εναντίον της δημοκρατίας, του οικουμενισμού και της κοσμικότητας. Τα επιχειρήματά της είναι ότι η δημοκρατία δεν υπάρχει, ότι πρόκειται για ευφημισμό του καπιταλιστικού συστήματος· ότι ο οικουμενισμός οδηγεί στην ηγεμονία του δυτικού πολιτισμού και ότι η κοσμικότητα ισοδυναμεί με την καταπίεση των μουσουλμάνων και την ισλαμοφοβία. Αυτή είναι σχηματικά η αριστερή άποψη. Αλλά έχει βάθος και προεκτάσεις: καθώς βασίζεται στην περιφρόνηση της δημοκρατικής τάξης, σέβεται και προβάλλει ιδεώδη όπως η θυσία, η υπακοή, ο ανδρισμός, το πολεμικό ήθος, η συντριβή του ατόμου μέσα στη μάζα, η μυθική σκέψη, η τραγική πρόσληψη της ζωής, ο μυστικισμός, η πειθαρχία και η θρησκευτική πίστη ως κινητήρια δύναμη της πολιτικής. Αυτές είναι συμπτωματικά οι αξίες του φασισμού σύμφωνα με τον ορισμό του Giovanni Gentile. Το ότι η δήθεν αντιφασιστική παράταξη έχει τις ίδιες ρίζες με τον υποτιθέμενο εχθρό της είναι μια παλιά αλήθεια: αλλά, τις τελευταίες δεκαετίες, έχει προστεθεί στη γενεαλογία της το παρακλάδι της ισλαμοαριστεράς, η οποία συνδέεται με τον τροτσκισμό. Ο τροτσκισμός, εξαιτίας της αντισταλινικής του άλω, μπορούσε να σερβίρει το πολεμικό του πνεύμα ως αντίθεση στον αυταρχισμό της κομμουνιστικής γραφειοκρατίας.

Παρότι, όπως είπα, στη διάρκεια των αντι-αποικιοκρατικών αγώνων η Αριστερά συνεργάστηκε με τους ισλαμιστές χωρίς να λαμβάνει υπόψη της ότι υπήρχαν πολύ χειρότερες εναλλακτικές από την ευρωπαϊκή αποικιοκρατία, η αρχή της σύγχρονης φάσης της ισλαμοαριστεράς πρέπει να τοποθετηθεί γύρω στο 1978-1979 – τότε που η επανάσταση των μουλάδων στο Ιράν ενέπνευσε στον Μισέλ Φουκώ, ένα από τα ινδάλματα της αριστερής πλειοψηφίας, μια θεωρία για τη συγχώνευση της επαναστατικής ορμής με τη θρησκευτική πνευματικότητα. Ο Φουκώ είδε στο «πολιτικό Ισλάμ» μια ενδιαφέρουσα απάντηση τόσο στον δυτικό Διαφωτισμό, στη δημοκρατία και στον φιλελευθερισμό, όσο και στον παραδοσιακό μαρξισμό. Αυτή η θεωρία τροφοδοτεί ακόμα όσους αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό τις διαμαρτυρίες των γυναικών στο Ιράν και υπογραμμίζουν, με χαρακτηριστική διανοητική ανεντιμότητα, ότι οι γυναίκες «καταπιέζονται και στις δυτικές δημοκρατίες».

https://www.athensvoice.gr/epikairotita/diethni/774352/islamiki-epanastasi-kai-aristera/

Δεν υπάρχουν σχόλια: