ΤΟΠΙΚΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ

Μια πρόταση για

Τοπικό Ενεργειακό Σχεδιασμό Περιορισμένων Εκπομπών

«ΤΕΣΠΕ»

Η διασφάλιση συνθηκών βιώσιμης ανάπτυξης και η ανάγκη προσαρμογής της χώρας μας στις διεθνείς δεσμεύσεις για τον περιορισμό των εκπομπών CO₂ και των άλλων αερίων του θερμοκηπίου, μας αφορούν όλους. Οφείλουμε να πάρουμε πρωτοβουλίες στο μικρόκοσμο μας. Ο τρόπος που παράγουμε ενέργεια στα νησιά μας μπορεί να βελτιωθεί εφαρμόζοντας μια ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων. Μέτρων που θα καταστήσουν εφικτή την επέκταση της χρήσης των ΑΠΕ και την καλύτερη εκμετάλλευση της χρησιμοποιούμενης ενέργειας. Η προτεινόμενη δέσμη μέτρων έχει τους παρακάτω άξονες:

1. Εφαρμογή αποδοτικών ενεργειακών πρακτικών.

2. Αύξηση του μεγέθους του δικτύου

3. Εκμετάλλευση του Γεωθερμικού πεδίου

4. Εκμετάλλευση της απορριπτόμενης θερμικής ενέργειας του ΑΗΣ Μαστιχαρίου

5. Χρήση «Καθαρότερων Καυσίμων»

6. Βελτίωση των δικτύων μεταφοράς

7. Θεσμικά μέτρα

1. Εφαρμογή αποδοτικών ενεργειακών πρακτικών.

Στην κατεύθυνση αυτή είναι απαραίτητη η χάραξη μιας ολοκληρωμένης τοπικής πολιτικής που θα κατευθύνει τους επενδυτές – επιχειρηματίες σε πιο αποδοτικές ενεργειακές εφαρμογές. Ενδεικτικά αναφέρω για εφαρμογές κλιματισμού την χρήση αντλιών θερμότητας με εναλλάκτη εδάφους ή νερού, την διόρθωση του συντελεστή ισχύος (συν) σε όλες τις παροχές επιχειρήσεων, την εγκατάστασης ενεργειακά αποδοτικών συσκευών (ενεργειακή κλάση Α), την ολική εφαρμογή ηλιακών συλλεκτών σε κάθε σπίτι και κάθε τουριστική εγκατάσταση.

2. Μέγεθος Δικτύου

Δυστυχώς η ανάπτυξη εφαρμογών των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας περιορίζεται ασφυκτικά λόγω του μικρού μεγέθους του δικτύου. Η ανάγκη σταθερότητας του δικτύου περιορίζει ουσιαστικά την δυνατότητα ανάπτυξης αιολικών ή φωτοβολταϊκών πάρκων. Ήδη τα 7,8 Mw έχουν καλυφθεί από το αιολικό πάρκο της Κεφάλου, και το ανάλογο της Λέρου, ενώ σχεδιάζεται η εγκατάσταση 2 MW από την ΔΕΥΑΚ.

Οι εγκαταστάσεις αυτές δεν μας απαλλάσσουν από την υποχρέωση για διατήρηση εγκαταστάσεων συμβατικής ισχύος, που θα χρησιμοποιηθούν ελάχιστα. Η επένδυση σε τέτοια κατεύθυνση μπορεί να περιοριστεί αν εξομαλυνθούν οι αιχμές του δικτύου.

Η ολοκλήρωση της διασύνδεσης των νησιών θα διευρύνει τα περιθώρια εκμετάλλευσης των ΑΠΕ. Στα επόμενα χρόνια πρέπει να σχεδιάσουμε και να εφαρμόσουμε την διασύνδεση σε πρώτο στάδιο των συστημάτων Βορείου και Νοτίου Συγκροτήματος. Το μέγεθος του δικτύου θα φθάσει στα 350 MW. Στη συνέχεια πρέπει να προχωρήσουμε στη διασύνδεση του συστήματος της Δωδεκανήσου με το Εθνικό Δίκτυο μέσω Κυκλάδων, μεγάλο μέρος των οποίων έχει ήδη διασυνδεθεί με τον Εθνικό κορμό. Η ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών με τον Εθνικό Κορμό θα εξασφαλίσει ποιοτική και οικονομική παροχή ενέργειας και θα αποτρέψει το σενάριο διασύνδεσης με την Τουρκία και ότι συνειρμούς δημιουργεί μια τέτοια σύνδεση.

3. Γεωθερμία

Η εκμετάλλευση του γεωθερμικού πεδίου της Νισύρου, στην κατεύθυνση της ηλεκτροπαραγωγής ξεφεύγει από τέτοιου είδους περιορισμούς. Οι εκτιμήσεις για τις δυνατότητες εκμετάλλευσης του γεωθερμικού πεδίου είναι πολύ ενθαρρυντικές.

Είναι αυτονόητο ότι ουδεμία σύγκριση μπορεί να υπάρξει στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις μιας μονάδας παραγωγής ενέργειας από γεωθερμία και στη κλασσική μεθοδολογία που ακολουθείται στη μονάδα της Κω. Οι γεωθερμικές μονάδες παράγουν ενέργεια, με τρόπο ιδιαίτερα αξιόπιστο, ασφαλή και φυσικά απόλυτα φιλικό στο περιβάλλον.

Η διαθεσιμότητα των γεωθερμικών σταθμών είναι παγκοσμίως η μεγαλύτερη από όλους τους τύπους σταθμών παραγωγής και η λειτουργία τους δεν δημιουργεί προβλήματα στο περιβάλλον.

Η εκμετάλλευση του γεωθερμικού πεδίου χαμηλής ενθαλπίας, για χρήσεις πλην ηλεκτροπαραγωγής μέχρι τώρα δεν μας έχει απασχολήσει. Μπορεί όμως να μας δώσει άφθονη και φθηνή ενέργεια για θερμικές εφαρμογές. Οι αρχικοί σχεδιασμοί της ΔΕΗ ήταν για κατασκευή μονάδας των 10 MW. Οφείλουμε να προχωρήσουμε με πιο θαρραλέα βήματα καθώς το διαπιστωμένο δυναμικό είναι πολύ μεγαλύτερο.

4. Βελτίωση απόδοσης - Τηλεθέρμανση

Η απευθείας εκμετάλλευση της θερμικής ενέργειας μπορεί να δώσει θεαματικά αποτελέσματα.

Ο βαθμός απόδοσης των μονάδων της ΔΕΗ μπορεί να αυξηθεί θεαματικά με δίκτυα τηλεθέρμανσης, λειτουργία αφαλατώσεων, εκμετάλλευση της απορριπτόμενης θερμότητας. Περίπου το 70% της θερμικής ενέργειας που περιέχει το καύσιμο απορρίπτεται στη θάλασσα. Πρόκειται για μια ανεπίτρεπτη και εγκληματική σπατάλη που πρέπει να σταματήσει. Η σημερινή τεχνολογία επιτρέπει πέρα από την κλασσική εκμετάλλευση της θερμότητας για θέρμανση κατοικιών και παραγωγή ζεστού νερού χρήσης, την ανάπτυξη εφαρμογών ψύξης για φθηνό θερινό κλιματισμό ξενοδοχειακών επιχειρήσεων. Ο Δήμος Ηρακλειδών στα όρια του οποίου βρίσκεται η βασική μονάδα παραγωγής θα μπορούσε να διεκδικήσει τέτοια έργα στα πλαίσια αντισταθμιστικών ωφελημάτων για την περιβαλλοντική υποβάθμιση που υφίσταται. Το κέρδος θα είναι μεγάλο και άμεσο.

5. Βελτίωση των Δικτύων Μεταφοράς

Η ηλεκτρική ενέργεια δεν αρκεί να παράγεται, πρέπει και να μεταφέρεται με αποδοτικό τρόπο στα σημεία κατανάλωσης. Υπάρχει ουσιαστικό πρόβλημα με τη μεταφορά της ενέργειας στο κύριο σημείο κατανάλωσης που είναι ο δήμος Κω. Επίσης αυξημένες είναι οι ανάγκες για ενέργεια στην Καρδάμαινα του δήμου Ηρακλειδών. Η μεταφορά γίνεται με γραμμές των 20KV, οι οποίες λόγω της αυξημένης ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, λειτουργούν στα όρια τους. Οι βλάβες είναι πολλές και οι διακοπές τακτικές. Μοναδική λύση η κατασκευή νέας γραμμής μεταφοράς στα 150KV. Η κατασκευή μιας τέτοιας γραμμής θα μειώσει τις απώλειες μεταφοράς, θα εξοικονομήσει ηλεκτρική ενέργεια και θα περιορίσει την κατανάλωση μαζούτ και τις εκπομπές Διοξειδίου του Άνθρακα. Η κατασκευή γραμμής στα 150KV είναι προγραμματισμένη για τον δήμο Κω και θα πρέπει να ολοκληρωθεί το ταχύτερο δυνατό. Ο σχεδιασμός για υπογειοποίηση του τελικού τμήματος του δικτύου είναι λανθασμένος και πρέπει να ματαιωθεί. Η κατασκευή διπλής γραμμής μεταφοράς σε βέλτιστη διάταξη φάσης ελαχιστοποιεί την παραγωγή ηλεκτρικών και μαγνητικών πεδίων και αυξάνει την αξιοπιστία του δικτύου. Πρέπει όμως να αρχίσει ο σχεδιασμός ανάλογης γραμμής για να καλυφθούν οι ανάγκες της Καρδάμαινας.

6. Χρήση «Καθαρότερων Καυσίμων»

Το απλούστερο που μπορεί να γίνει είναι η αντικατάσταση του μαζούτ «υψηλού θείου» που χρησιμοποιείται στην ηλεκτροπαραγωγή με μαζούτ χαμηλού θείου. Ριζική όμως λύση θα δοθεί αν χρησιμοποιηθεί το καθαρότερο συμβατικό καύσιμο, που είναι το φυσικό αέριο. Η ανάπτυξη υποδομών για μεταφορά υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στη Κρήτη και τη Ρόδο προωθείται. Σε επόμενη φάση θα μπορούσε να αναπτυχθεί ανάλογη υποδομή για τη Κω. Η υποκατάσταση του μαζούτ με φυσικό αέριο οδηγεί σε κατακόρυφη μείωση των εκπομπών και περιορισμό του ενεργειακού κόστους. Στη Κω και τη Ρόδο υπάρχουν οι έτοιμοι μεγάλοι καταναλωτές που είναι οι μεγάλες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις. Η ανάπτυξη και δικτύου μεταφοράς σε οικιακούς καταναλωτές είναι επιθυμητή. Το σημαντικό όμως είναι να σχεδιαστεί η χρήση φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή. Σταδιακά οι μηχανές παραγωγής μπορεί να αντικατασταθούν με μηχανές φυσικού αερίου.

7. Θεσμικά Μέτρα

Η πολιτική αυτή δεν πρέπει να μείνει μόνο στο πλαίσιο των υποδείξεων. Ο «διαχειριστής» της πολιτικής πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης των πρακτικών θεμάτων που θα προκύψουν, της αντιμετώπισης συνολικά των γραφειοκρατικών προβλημάτων και της ανάπτυξης τεχνολογικών εφαρμογών.

Η πολιτική αυτή πρέπει να υποστηριχθεί με σειρά νομοθετικών ρυθμίσεων που θα την ενσωματώσουν σαν απαραίτητη προϋπόθεση στις δράσεις του αναπτυξιακού νόμου. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιδότηση μιας επένδυσης θα είναι η ενσωμάτωση μιας δέσμης αποδοτικών ενεργειακών τεχνολογιών.

Η καλή συνεργασία των τοπικών, περιφερειακών και εθνικών αρχών είναι απαραίτητη. Ειδικά για την εκμετάλλευση του γεωθερμικού πεδίου της Νισύρου θα πρέπει να περιοριστούν τυχόν δικαιώματα και δεσμεύσεις υπέρ της ΔΕΗ, ώστε να δοθεί η δυνατότητα να δημιουργηθεί εταιρική μορφή στην οποία θα μετέχει με σημαντικό ποσοστό ο Δήμος Νισύρου. Η συμμετοχή ιδιώτη επενδυτή στο εταιρικό σχήμα και πιθανή εκχώρηση του manangment σ’ αυτόν είναι κάτι που πρέπει να εξετασθεί σοβαρά. Μέτρα για την εγκατάσταση αποδοτικών ενεργειακών συστημάτων στις κατοικίες πρέπει να εφαρμοστούν.

Προτείνουμε:

· Έκπτωση από το φορολογητέο εισόδημα του 60% του κόστους αγοράς και εγκατάστασης ηλιακών θερμοσιφώνων, φωτοβολταϊκών στοιχείων, ανεμογεννητριών. Η έκπτωση μπορεί να διαμοιραστεί σε μια τριετία και στο κόστος πρέπει να περιλαμβάνεται ο Φ.Π.Α., αν η αγορά γίνεται από ιδιώτες.

· Μείωση του Φ.Π.Α. των συστημάτων που προαναφέραμε στο χαμηλό συντελεστή. Για να αρθεί ο αθέμιτος ανταγωνισμός υπέρ της συμβατικής παραγωγής ενέργειας που βρίσκεται στη χαμηλή κατηγορία Φ.Π.Α.

· Άμεση ένταξη κάθε μικρής οικιακής εγκατάστασης στο σύστημα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, με απλή δήλωση του ιδιοκτήτη στη ΔΕΗ και υποχρεωτική σύνδεση σε 10 ημέρες. Πληρωμή ανά τετράμηνο της παραγόμενης ενέργειας χωρίς υποχρέωση ένταξης σε ασφαλιστικό φορέα ή επιμελητήριο. Αυτοτελής φορολόγηση των εισοδημάτων από πωλήσεις ηλεκτρικής ενέργειας που προέρχονται από ανανεώσιμες πηγές με συμβολικό συντελεστή (της τάξης του 5%) και απαλλαγή από την φορολόγηση για τα 5 πρώτα χρόνια από την υπογραφή της σύμβασης εξαγοράς.

Κλείνοντας…..

Υπάρχουν πολλές δυνατότητες για προσαρμογή της παραγωγής ενέργειας στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των νησιών μας, για καλύτερη εκμετάλλευση της παραγόμενης ενέργειας και τελικά περιορισμό των πάσης φύσεως εκπομπών.

Η περιοχή μας είναι ενεργειακά προικισμένη. Αν αξιοποιήσουμε αυτή την «προίκα» μπορούμε να κερδίσουμε πολλά. Είναι φανερή η έλλειψη συνολικού ενεργειακού σχεδιασμού στη περιοχή μας. Το Ενεργειακό Γραφείο της Νομαρχίας θα μπορούσε να αναλάβει αυτό το ρόλο. Η μέχρι τώρα όμως παρουσία του δείχνει αδυναμία για κάτι τέτοιο. Ίσως θα μπορούσε να θεσπιστεί θέση «ενεργειακού διαχειριστή» στη περιφέρεια.

Τέλος επειδή οι αλλαγές στον τομέα της ενέργειας είναι πολλές και γρήγορες οφείλουμε να είμαστε σε εγρήγορση για τη διεκδίκηση της διατήρησης του Ενιαίου Τιμολογίου. Είναι ένα από τα στοιχεία που σηματοδοτούν αυτό που μας αρέσει να ονομάζουμε «Νησιωτικές Πολιτικές».