NOBEL ΣΤΗ ΧΗΜΕΙΑ 2018.

Ko nstantinos Triantaphyllidis

ΤΡΕΙΣ ΒΙΟΧΗΜΙΚΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΤΙΜΗΘΗΚΑΝ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΠΕΛ ΧΗΜΕΙΑΣ 2018 για πρωτοποριακή σύνθεση ενζύμων. Το συμπέρασμα από το έργο τους είναι ότι η επιστήμη βρίσκεται στις πρώτες μέρες της επανάστασης της κατευθυνόμενης εξέλιξης η οποία, με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, φέρνει και θα φέρει μεγαλύτερο όφελος για την ανθρωπότητα, όπως η παραγωγή του φαρμάκου αδαλιμουμάμπη* (adalimumab), που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, την ψωρίαση και τις φλεγμονώδεις παθήσεις των εντέρων.
Από τη στιγμή που οι πρώτοι σπόροι της ζωής γεννήθηκαν πριν από περίπου 3,7 δισεκατομμύρια χρόνια πάνω στον πλανήτη ΓΗ, σχεδόν κάθε γωνιά της Γης έχει γεμίσει με διαφορετικούς οργανισμούς. Η ζωή έχει εξαπλωθεί σε θερμές πηγές, ακόμη και στα βάθη των ωκεανών, καθώς και στις ερήμους, επειδή η εξέλιξη έχει επιλύσει πολλά προβλήματα επιβίωσης οργανισμών και στις πιο αντίξοες περιβαλλοντικές συνθήκες. Το DNA έχει αλλάξει και τροποποιηθεί πολλές φορές, ενώ τα χημικά εργαλεία της ζωής που κωδικοποιούνται από το γενετικό υλικό – οι πρωτεΐνες - έχουν βελτιστοποιηθεί, αλλάξει και ανανεωθεί, επίσης πολλές φορές, δημιουργώντας απίστευτη φαινοτυπική ποικιλομορφία.
Η Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών ανακοίνωσε, πριν δύο ημέρες, ότι τρεις Βιοχημικοί επιστήμονες, ο Αμερικανός Φράνσις Άρνολν (California Institute of Technology, Pasadena, USA), ο συμπατριώτης του Τζορτζ Σμιθ (University of Missouri, Columbia, USA) και ο Βρετανός Γκρέγκορι Ουίντερ (MRC Laboratory of Molecular Biology, Cambridge, UK) τιμήθηκαν με το βραβείο Νομπέλ Χημείας 2018 για τις έρευνές τους στη χρήση κατευθυνόμενης εξέλιξης για την παραγωγή ενζύμων/πρωτεϊνών, καθώς και νέες χημικές και φαρμακευτικές ουσίες. Οι 3 βιοχημικοί Νομπελίστες εμπνεύσθηκαν από τη δύναμη της εξέλιξης και χρησιμοποίησαν τις ίδιες αρχές -- γενετικές αλλαγές/μεταλλάξεις και επιλογή -- για να αναπτύξουν πρωτεΐνες/ένζυμα με σκοπό να αποφέρουν το μεγαλύτερο όφελος για την ανθρωπότητα. Ειδικότερα, οι βραβευθέντες συνέθεσαν ένζυμα που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή πολλών χημικών ουσιών από βιοκαύσιμα (παραγωγή ανανεώσιμων καυσίμων για έναν πιο πράσινο τομέα μεταφορών) έως νέα φαρμακευτικά προϊόντα.
Τέλος, τα αντισώματα, που δημιουργήθηκαν από έναν από τους τρεις βραβευθέντες, εξελίχθηκαν χρησιμοποιώντας μια ειδική μέθοδο με ιούς που μολύνουν βακτήρια. Αυτά τα αντισώματα αποδείχθηκε ότι μπορούν να καταπολεμήσουν αυτοάνοσες ασθένειες και σε μερικές περιπτώσεις να θεραπεύσουν ακόμη και μεταστατικό καρκίνο (βλέπε προηγούμενη ανάρτηση). Μάλιστα, αναπτύχθηκε η αδαλιμουμάμπη* (adalimumab), εγκρίθηκε το 2002 και χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, την ψωρίαση και τις φλεγμονώδεις παθήσεις των εντέρων.
*Η αδαλιμουμάμπη (adalimumab) δεσμεύει ειδικά τον παράγοντα νέκρωσης όγκων (TNF) και εξουδετερώνει τη βιολογική λειτουργία του TNF αναστέλλοντας την αλληλεπίδρασή του με τους p55 και p75 υποδοχείς ΤΝF στη επιφάνεια των κυττάρων.