ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ Η ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΑ. Ο ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΟΥ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

 

Kostas Kojiopoulos

Σαν σήμερα στις 29/8/1824 στ' ανοιχτά του ακρωτηρίου Ποσείδιο ή Γέροντας της Μικράς Ασίας (νυν Didim Τουρκίας), απέναντι από τα νησιά Λειψοί και Λέρο συγκρούστηκαν ο ελληνικός στόλος (Α. Μιαούλης με 70 πλοία) με τον τουρκοαιγυπτιακό (Χοσρέφ και Ιμπραήμ πάνω από 250 πλοία). Στόχος των Οθωμανών ήταν η συντριβή του ελληνικού ναυτικού ώστε να ανοίξει ο δρόμος για την απόβαση του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο και την καταστολή της επανάστασης.
Μετά την ναυμαχία της Κω ο ελληνικός στόλος παρέμεινε στον κόλπο έτοιμος να αντιμετωπίσει τον τουρκικό στόλο εάν κατευθυνόταν προς τη Σάμο.
Στις 28 Αυγούστου, 7 τουρκικά πλοία έφυγαν από το Αλικαρνασσό/Μπόντρουμ, προκειμένου να εντοπίσουν την τοποθεσία του ελληνικού στόλου. Όλος ο ελληνικός στόλος έπλευσε, πιστεύοντας ότι αυτή ήταν η Οθωμανική εμπροσθοφυλακή. Όμως οι Τούρκοι, αφού έριξαν κάποιες κανονιές επέστρεψαν στην Αλικαρνασσό/Μπόντρουμ.
Μετά απ’ αυτό ο ελληνικός στόλος αποφασίστηκε να επιστρέψει ξανά στον κόλπο του Γέροντα, αλλά ο αδύναμος άνεμος επέτρεψε μόνο 15 πλοία να φθάσουν στον κόλπο.
Την αυγή στις 29 Αυγούστου, οι τουρκοαιγυπτιακοί στόλοι απέπλευσαν από την Αλικαρνασσό/Μπόντρουμ, με βόρεια κατεύθυνση σε δύο γραμμές μάχης (γραμμές παραγωγής): Α) Η αριστερή με επικεφαλής την ναυαρχίδα του Χοσρέφ προκειμένου να καλύψει τον ελληνικό στόλο στα δεξιά για να εμποδίσει να ενωθούν τα δύο τμήματα του ελληνικού στόλου.
Β) Η δεύτερη γραμμή με επικεφαλής τη ναυαρχίδα του Ιμπραήμ, είχε με σκοπό να χτυπήσει τα ελληνικά πλοία που βρίσκονταν στον κόλπο.
Η μάχη ξεκίνησε με τους Έλληνες διασπασμένους σε δυσμενείς συνθήκες. Οι Τούρκοι έπλεαν με ευνοϊκό άνεμο για αυτούς, ενώ η σχεδόν απόλυτη ηρεμία στον κόλπο δεν επέτρεψε στα ελληνικά πλοία να βγουν από αυτό. Η κατάσταση ήταν απελπισμένη κατάσταση για τα πλοία που είχαν εγκλωβιστεί στον κόλπο.
Οι Έλληνες αντεπιτίθενται με πυρπολικά προκαλώντας σύγχυση στους αντιπάλους
Εκμεταλλευόμενοι τη σύγχυση των Τούρκων, τα ελληνικά πλοία άρχισαν να εγκαταλείπουν τον κόλπο ένα προς ένα. Οι πυρπολητές μαζί με τις εύστοχες βολές του ελληνικού ναυτικού καταστρέφουν τα τουρκοαιγυπτιακά πλοία. Ο άνεμος αλλάζει κατεύθυνση και οι διαχωρισμένες ελληνικές μοίρες τελικά ενώθηκαν και τότε άρχισε η μεγάλη ναυμαχία.
Μετά από αυτό, οι Τούρκοι χάνουν το πνεύμα τους και οι ναυαρχίδες των Χοσρέφ, Ιμπραήμ, εγκατέλειψαν βιαστικά τη μάχη και υποχώρησαν προς τα λιμάνια της Κω και της Αλικαρνασσού.
Παρά την ήττα τους, οι Οθωμανοί επιχείρησαν ξανά επίθεση στη Σάμο. Τις επόμενες ημέρες ο Χοσρέφ επιχείρησε μία-δύο φορές να πλεύσει προς τη Σάμο αλλά ο Μιαούλης με τον στόλο του τον εμπόδισε και έσωσε τη Σάμο από τη σφαγή. Έτσι αναγκάστηκε να μαζέψει τα πλοία του και να γυρίσει προς τα Δαρδανέλια. Το ίδιο έκανε και ο Ιμπραήμ με τον ναύαρχο του, τον Ισμαήλ Γιβραλτάρ. Αυτοί κίνησαν προς την Κάσο και την Κρήτη.
H ναυμαχία του Γέροντα είναι μία από τις λαμπρότερες σελίδες της Επανάστασης του ’21. Οι αντίπαλες δυνάμεις ήταν τόσο πολύ άνισες που η θετική έκβαση της ναυμαχίας για τους Έλληνες κίνησε τον θαυμασμό και των ξένων.