21Φεβρουαρίου 1913, Τα πήραμε τα Γιάννενα!

Ioannis Bougas

«Δεν ήρθε η άνοιξη νωρίς ούτε το καλοκαίρι.

Μόνον εμείς χορεύουμε και ψιλοτραγουδάμε,
γιατί λευτερωθήκανε, αητέ, τα Γιάννενά μας!»
(Χ. Χριστοβασίλης)

ΤΑ ΠΗΡΑΜΕ:
ΜΕ ΑΡΙΣΤΗ ΗΓΕΣΙΑ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ! ΜΕ ΗΡΩΕΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ! ΜΕ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΑΤΡΙΩΤΕΣ, ΚΑΙ ΜΕ ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ -ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΞΕΝΟΥΣ - ΝΑ ΒΟΗΘΟΥΝ!

Τα πήραμε μετά από Τουρκική σκλαβιά 483 χρόνων. Την 21 Φεβρουαρίου 1913, ο Εσάτ Πασάς παρέδωσε στον διάδοχο Κωνσταντίνο την πόλη με 20.000 και πλέον Τουρκικό στρατό.

Ο αγώνας για την απελευθέρωση της Ηπείρου και της πρωτεύουσάς της άρχισε τον Οκτώβριο 1912, κράτησε 5 μήνες και στοίχησε στον Ελληνικό Στρατό χιλιάδες θύματα.

Την πτώση του οχυρού Μπιζανίου, που προστάτευε τα Γιάννενα, βοήθησε τα μέγιστα ο Έλληνας λοχαγός του Τουρκικού στρατού, Νικολάκη ἐφέντης ἤ Νικόλαος Μιζαντζιόγλου* από τη Μικρά Ασία, ο οποίος παρέδωσε στον μητροπολίτη Ιωαννίνων Γερβάσιο σχεδιάγραμμα με τις θέσεις των πυροβολείων –μερικά δεν ήταν ορατά- και τις θέσεις αποθήκευσης των πυρομαχικών!
Δυστυχώς, η προσφορά του είναι σχεδόν άγνωστη.

Τιμητικής μνείας αξίζει και ο σπουδαίος ποιητής μας Λορέντζος Μαβίλης**, ο οποίος σκοτώθηκε στο χωριό Δρίσκο στις 28 Νοεμβρίου 1912. Πολεμούσε ως εθελοντής με τον βαθμό του λοχαγού στο σώμα των Ιταλών εθελοντών στο πλευρό των Ελλήνων, των ξακουστών Γαριβαλδινών ερυθροχιτώνων. Ήταν 52 ετών, Διδάκτωρ Φιλοσοφίας και βουλευτής.

Τιμητικής επίσης μνείας αξίζουν οι εκατοντάδες Έλληνες μετανάστες που ήρθαν εθελοντές και πολέμησαν στο Μπιζάνι. Μαζί με μιά ομάδα από τη Νέα Υόρκη ήρθε και ο Αμερικανός ταξίαρχος τηε Εθνικής Φρουράς T.S. Hutchinson, ο οποίος αποθανάτισε την εμπειρία του σε βιβλίο που βρίσκεται σε βιβλιοθήκη της Καλιφόρνιας.

Ο πόλεμος στο μέτωπο της Ηπείρου συνεχίστηκε μέχρι τις 5 Μαρτίου 1913, και ελευθερώθηκε η Βόρειος Ήπειρος, Αργυρόκαστρο, Πρεμετή, Κλεισούρα, Χειμάρα, Άγιοι Σαράντα, Τεπελένι, κλπ.

(*) Από δημοσίευμα Ελληνικής εφημερίδος οι Τούρκοι έμαθαν την πράξη του Νικολάκη εφέντη και όταν επέστρεψε στη Σπύρνη τον εκτέλεσαν, μαζί με ολόκληρη την οικογένειά του, γονείς και 5 αδελφές στην Άγκυρα. Στα Γιάννενα έχει δοθεί το όνομά του σε οδό της πόλεως, αλλά τώρα το όνομά του άλλαξε σε Ν. Παπαδόπουλο!
(**)προς τιμήν του ήρωα που είχε γεννηθεί στην Ιθάκη, δόθηκε το όνομά του στο μεγαλύτερο τούνελ (σήραγγα), 5 χιλιομέτρων, της διαδρομής Κοζάνης – Ιωαννίνων της Εγνατίας Οδού, που βρίσκεται σε βουνό του χωριού Δρίσκος. Ευτυχώς δεν προτίμησαν καπετάνιο του ΕΛΑΣ ή του ΔΣΕ όπως στην οδό Κορίνθου Πατρών!