googleb1fd7cd7ef71feda.html

Κυριακή 7 Μαΐου 2023

Astronomy Picture Of The Day: Ο "Σταυρός του Αϊνστάιν"

 

Ο Σταυρός του Αϊνστάιν (Einstein Cross) είναι ένα παράδειγμα οπτικού αποτελέσματος λόγω βαρυτικού φακού.*

Σε αυτή την περίπτωση, το βαρυτικό πεδίο του γαλαξία Zwicky 2237+030 κάμπτει το φως το οποίο προέρχεται από τον κβάζαρ** QSO 2237+0305 ή QSO 2237+030 και κατευθύνεται προς το μέρος μας, με τρόπο ώστε να εμφανίζεται στα τηλεσκόπια των αστρονόμων ένα τετραπλό είδωλο του κβάζαρ που σχηματίζει ένα σχεδόν τέλειο σταυρό (με τον γαλαξία στο κέντρο του).
Οι βαρυτικοί φακοί προβλέπονται από τη γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Αϊνστάιν.
Ο κβάζαρ στον οποίο οφείλεται ο σχηματισμός του σταυρού απέχει περίπου 8 δισεκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη, ενώ ο γαλαξίας μόνο 400 εκατομμύρια έτη φωτός.
Αμφότεροι βρίσκονται στον αστερισμό Πήγασο.

Ο Σταυρός του Αϊνστάιν είναι γνωστός και ως Huchra's Lens, ονομασία που φέρει το όνομα του Αμερικανού αστρονόμου John Huchra (1948-), ο οποίος τον ανακάλυψε.

**Ως κβάζαρ (quasar σύντμηση από τη φράση QUASi-stellAR object ή QSO) στην Αστρονομία εννοείται κάθε εξαιρετικά λαμπρός και μακρινός ενεργός γαλαξιακός πυρήνας, που εμφανίζεται στο ορατό φως ως σημειακή πηγή (σαν αστέρας), παρά ως εκτεταμένο σώμα (όπως οι γαλαξίες).
Από εκεί προέρχεται και η ονομασία των κβάζαρ,  αφού quasi-stellar σημαίνει «παρόμοιος με αστέρα».
Παρότι υπήρχε (μέχρι τη δεκαετία του 1990) κάποια αμφιβολία ως προς τη φύση τους, όλοι σχεδόν οι αστροφυσικοί συμφωνούν σήμερα ότι αυτό που βλέπουμε ως κβάζαρ είναι μία σχετικώς πυκνή άλως υλικού που περιβάλλει την κεντρική μαύρη τρύπα μεγάλης μάζας ενός νεαρού γαλαξία.

*Βαρυτικός φακός (αγγλ. gravitational lens) ονομάζεται κάθε κατανομή ύλης (όπως ένας γαλαξίας ή σμήνος γαλαξιών) που βρίσκεται ανάμεσα σε μία μακρινή πηγή φωτός και έναν παρατηρητή, και καμπυλώνει τη διαδρομή του φωτός από την πηγή μέχρι τον παρατηρητή.
Το φαινόμενο χαρακτηρίζεται ως βαρυτική εστίαση και αποτελεί μία από τις προβλέψεις της Γενικής Θεωρίας της σχετικότητας.

Μερικές φορές ο παρατηρητής μπορεί να δει πολλαπλά παραμορφωμένα είδωλα της ίδιας πηγής. Ο αριθμός και το σχήμα τους εξαρτάται από τις σχετικές θέσεις της πηγής, του φακού και του παρατηρητή, αλλά και από το σχήμα του βαρυτικού πεδίου του φακού.

https://el.wikipedia.org/.../%CE%A3%CF%84%CE%B1%CF%85%CF...

https://el.wikipedia.org/.../%CE%9A%CE%B2%CE%AC%CE%B6%CE...

https://el.wikipedia.org/.../%CE%92%CE%B1%CF%81%CF%85%CF...

Δεν υπάρχουν σχόλια: