Οι μάχες και η τελική άλωση του "άπαρτου κάστρου της Μουργκάνας" από τον Εθνικό Στρατό κατά τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο (11-19 Σεπτεμβρίου 1948)

γράφει ο Φιλίστωρ 

Από τους πρώτους μήνες εκκίνησης του εμφυλίου πολέμου η περιοχή της Ηπείρου αποτελούσε προσφιλή στόχο για τον ΔΣΕ. Οι ορεινές της τοποθεσίες που επέτρεπαν την ανάπτυξη τμημάτων ανταρτών, τα σύνορα της με την Αλβανία που θα υποβοηθούσε τους σκοπούς του ΔΣΕ, αλλά και η κοντινή της θέση με τον κεντρικό πυρήνα του ΔΣΕ στον Γράμμο και στο Βίτσι, καθιστούσε την περιοχή ελκυστικό στόχο. Επίσης η περιοχή διέθετε ένα ακόμη πλεονέκτημα για τον ΔΣΕ. Μετά την υπογραφή της ανακωχής της Βάρκιζας που προέβλεπε την παράδοση του συνόλου του οπλισμού του ΕΛΑΣ, οι τοπικές του μονάδες στην Ήπειρο μετά από διαταγή του συμβούλου του ΚΚΕ για την Ήπειρο, Βοντίτσιου απέκρυψαν σε κιβώτια τα 2/3 του οπλισμού τους, τα οποία και έθαψαν σε απόκρημνα σημεία της Ελληνοαλβανικής μεθορίου, τα οποία και χαρτογράφησαν.

Στις 25 Νοεμβρίου 1947 έγινε η είσοδος των τμημάτων του ΔΣΕ στην ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου υπό τους Υψηλάντη (καθηγητής Ρώσιος από τη Σιάτιστα) και γενικό αρχηγό τον Χείμαρρο. Οι συνολικές δυνάμεις του ΔΣΕ δεν υπερέβαιναν τους 2.500 ενόπλους χωρισμένους σε 6 τάγματα, ενώ ανάμεσα τους υπήρχαν 1500 σλαβομακεδόνες. Ένα τμήμα των οπλοφόρων του ΔΣΕ κατέλαβε και οργάνωσε την δυσπρόσιτη ορεινή περιοχή της Μουργκάνας. Η Μουργκάνα είναι μια δυσπρόσιτη οροσειρά που βρίσκεται ακριβώς στην Ελληνοαλβανική μεθόριο με 1800 μέτρα υψόμετρο που λόγω της θέσης της και της πυκνής βλάστησης της ευρύτερης περιοχής αποτελούσε ένα εξαιρετικό ορμητήριο για τις δυνάμεις του ΔΣΕ όπου θα μπορούσαν να καταφεύγουν σε ασφαλές έδαφος μετά από τις καταδρομικές τους επιθέσεις στην ενδοχώρα.

Η παρουσία του ΔΣΕ στη Μουργκάνα αιφνιδίασε την VIII μεραρχία που είχε έδρα στα Ιωάννινα και ως τότε είχε κλιμακώσει τις δυνάμεις της βορειοανατολικά. Ουσιαστικά οι δυνάμεις του ΔΣΕ είχαν εγκατασταθεί στα νώτα της και αναγκάστηκε αμέσως να αναδιανείμει τις δυνάμεις του Ε.Σ. στην περιοχή, μειώνοντας την στρατιωτική παρουσία στην Κόνιτσα και στην ευρύτερη περιοχή της. Εκεί, στις 25 Δεκεμβρίου 1947 ξεκίνησε η ισχυρότερη επίθεση του ΔΣΕ και εκεί δόθηκε ίσως η κρισιμότερη μάχη του εμφυλίου, καθώς ο Ζαχαριάδης είχε διαλέξει την πόλη για να εγκαταστήσει την "κυβέρνηση" του και να αποσπάσει διεθνή αναγνώριση. Μετά την αποτυχία της επίθεσης που συντέλεσε αποφασιστικά στην πτώση του ηθικού των κομμουνιστών καθώς ήταν η πρώτη οργανωμένη τους προσπάθεια με σχετική αριθμητική υπεροχή, ο ΔΣΕ ενίσχυσε αποφασιστικά την Μουργκάνα με εφόδια και πολεμικό υλικό. Σε όλο τον ορεινό της όγκο ανοίχτηκαν πολυβολεία, έγιναν εκτεταμένα οχυρωματικά έργα και τοποθετήθηκαν ναρκοπέδια σε όλη την περίμετρο της τοποθεσίας. Έχοντας την Μουργκάνα ως ορμητήριο, ο ΔΣΕ εξαπέλυε συνεχείς καταδρομικές επιχειρήσεις παρενόχλησης σε όλη την ενδοχώρα, ενώ ουσιαστικά ήλεγχε τα χωριά της γύρω περιοχής, αποκτώντας νεοσύλλεκτους και εφόδια.

Διαβάστε περισσότερα:

http://www.istorikathemata.com/2018/09/11-19-1948.html